Mag ik mijn gasten verplichten om fooi te geven?

Steeds vaker bieden horecabedrijven bij het afrekenen een keuzemenu op de pinautomaat, waarbij gasten kunnen kiezen om fooi te geven via een bedrag of percentage van het totaalbedrag. In sommige gevallen is er voor de gast zelfs geen mogelijkheid meer om géén fooi te kiezen. Maar mag je gasten wel verplichten om fooi te geven?

Het belang van fooi

Even wat context: gasten geven ook nog steeds contante fooien. Bovendien wordt het geven van fooi steeds meer maatschappelijk geaccepteerd. Uit een onderzoek van consumentenprogramma Radar blijkt dat ongeveer 40% van de gasten fooi geeft in de horeca. Omdat dit onderzoek grotendeels is ingevuld door Nederlandse respondenten, weerspiegelt het vooral het gedrag van binnenlandse gasten. In de praktijk merken ondernemers dat Nederlandse gasten vaak beperkt of wisselend fooi geven, terwijl buitenlandse gasten vrijwel altijd een fooi achterlaten, vaak ook een hoger bedrag.

Fooien zijn voor gasten een manier om hun waardering te tonen voor goede service en een prettig verblijf. Hoewel fooien géén onderdeel zijn van het reguliere loon, vormen ze in de praktijk vaak een gewaardeerde aanvulling voor horecamedewerkers en dragen ze bij aan de aantrekkelijkheid van werken in de sector.

Fooi via de pinautomaat

Horecabedrijven die vooraf ingestelde keuzemogelijkheden op de pinautomaat aanbieden, zowel in bedrag als percentage, maken het gasten makkelijker om een passende fooi te geven. Waar ondernemers eerder nog aarzelden, zien we nu dat steeds meer horecabedrijven deze opties inzetten. In sommige gevallen is er zelfs geen mogelijkheid meer om géén fooi te kiezen. Deze ontwikkeling roept de vraag op: mag dat eigenlijk wel? Bij KHN krijgen we hierover steeds meer vragen, zowel van ondernemers als van gasten.

Verplichte fooi?

In Nederland mag je geen verplichte fooi of zogeheten service charge zonder duidelijke afstemming met de gast op de rekening zetten en dus ook niet standaard op de pinautomaat. Fooien zijn volgens de Nederlandse wet- en regelgeving altijd vrijwillig. Ze zijn niet bedoeld als vervanging van loon of als verplichte toeslag om de omzet te verhogen.

Wat is het verschil?

• Vrijwillige fooi
  Dit is een bedrag dat een gast vrijwillig bovenop de rekening geeft. Het is volledig bestemd voor het personeel en staat los van het reguliere loon. De ondernemer draagt het volledig over aan de medewerkers, die dit onderling verdelen. Zo voorkom je dat er loonbelasting over betaald moet worden. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het opgeven van ontvangen fooien bij hun aangifte inkomstenbelasting.
• Servicekosten
  Het is technisch toegestaan om servicekosten (bijvoorbeeld een service charge) op de rekening te zetten, maar dit is géén fooi. Dit valt onder de omzet van het bedrijf en is belast met vennootschapsbelasting of loonbelasting, afhankelijk van de verwerking. Belangrijk hierbij: een service charge is verplicht en verschilt daardoor wezenlijk van een fooi.

Conclusie

Fooien zijn en blijven in Nederland een vrijwillige gift van de gast aan het personeel, zonder inhouding of aftrek. Dit sluit aan bij uitspraken van de rechter en de standpunten van de Belastingdienst. Voorkom dat je met de fiscus in een discussie belandt over fooi of servicekosten.

Er is een duidelijke behoefte om het geven van fooien te stimuleren, zeker nu contant betalen afneemt. En dus begrijpen we dat je als ondernemer het fooi geven eenvoudiger wilt maken. Toch is het belangrijk dat je altijd een optie aanbiedt, waarbij je gasten geen fooi hóeven te geven. Het is prima om fooien aan te moedigen of standaardopties voor te stellen, zolang er maar sprake blijft van vrijwilligheid.

Relevante andere artikelen: KHN | Moet ik belastingen of premies betalen over de fooien voor de…