Gemeente Haarlem gaat mystery-shoppers inzetten bij alcoholwetcontrole
Wat mag wel en niet bij het inzetten van loktieners en mysteryshoppers
In een eerder bericht kondigde de gemeente Haarlem aan de handhaving op terrassen en alcoholverstrekking te zullen intensiveren. De alcoholwet zal o.a. door de inzet van mystery-shoppers worden getoetst.
De mystery shopping bevoegdheid van toezichthouders is in de literatuur niet geheel onomstreden. Daarbij wordt er vaak op gewezen dat het anoniem uitoefenen van toezicht(sbevoegdheden) zich niet zou verdragen met het legaliteitsbeginsel, of met artikel 5:12 Awb dat bepaalt dat de toezichthouder een legitimatiebewijs bij zich draagt dat hij desgevraagd aanstonds moet tonen.
Jurisprudentie CBb
Deze kritische geluiden laten onverlet dat er meerdere uitspraken zijn van onder meer het College van Beroep voor bedrijfsleven (CBb) waarin toezichthouders die op een anonieme wijze toezicht hebben gehouden, niet in strijd met de wet zijn geacht.
Zo oordeelde het CBb in de uitspraak van 8 juli 2015 dat vanwege de doeltreffendheid van het onderzoek naar de naleving van de wet het in beginsel toelaatbaar is dat toezichthouders anoniem toezicht uitoefenen. Daarbij achtte het college relevant dat de wijze waarop de toezichthouders van de ACM in dat geval gebruik hadden gemaakt van hun bevoegdheid in artikel 5:15 Awb om plaatsen te betreden (namelijk door anoniem aan dagtochten deel te nemen) redelijkerwijs nodig was voor de vervulling van hun (toezichthoudende) taak als bedoeld in artikel 5:13 Awb.
De toezichthouders hadden zich niet anders dan de overige ('gewone') deelnemers aan de dagtochten gedragen. Zij hadden slechts geobserveerd en geen administratie ingezien of in beslag genomen. Ook had geen doorzoeking plaatsgevonden en was niet gebleken dat de toezichthouders tijdens de dagtochten kort gezegd verboden gedragingen hadden uitgelokt.
Ook anderszins was de wijze waarop de toezichthouders gebruik hadden gemaakt van hun bevoegdheid om plaatsen te betreden volgens het CBb niet onevenredig. Deze uitspraak is in latere uitspraken van onder meer het CBb en de rechtbank Rotterdam aangehaald, zodat inmiddels van een bestendige lijn kan worden gesproken. Deze uitspraken zijn overigens niet alleen gewezen in procedures waarin de naleving van de Whc ter discussie stond, maar bijvoorbeeld ook in procedures over de naleving van de Tabakswet of Drank- en horecawet.
In de jurisprudentie zie je dat de inzet van mystery shoppers over het algemeen wordt geaccepteerd door rechters. Je ziet dus nu dat hierbij wordt aangesloten en in het consumentenrecht in die mogelijkheid dus wettelijk is vastgelegd.