Verslag overleg met Burgemeester Halsema 24 augustus 2020

Halsema verwijst naar de brief ontwikkelingen COVID-19 Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland die vorige week is verzonden (zie bijlage).

Enerzijds geeft deze brief de feiten en cijfers weer, welke maatregelen er de afgelopen periode zijn genomen en uiteindelijk een stapsgewijze aanpak voor de komende tijd.

Ze wil vooral die doorkijk met ons bespreken als het aantal besmettingen toeneemt. Het gaat om een gefaseerde aanpak van de crisis. De komende periode wil ze met het RBT het operationaliseren van deze doorkijk uitwerken en een zogenaamde escalatieladder definiëren.

De maatregelen waarom het gaat:

De Veiligheidsregio beraadt zich op een aantal nieuwe maatregelen, die mogelijk van kracht zullen worden als het aantal besmettingen blijft stijgen. Het kan dan gaan onder andere om:

1. Instellen van een vervroegde sluitingstijd voor alle horeca, om te beginnen om 24.00 uur.
2. Op individuele basis verplichte thuisquarantaine opleggen.
3. Het verplicht stellen van het dragen van een mondkapje in de hele stad of regio.
4. Opnieuw beperken van samenkomsten tot maximaal 30 personen /100.

Het zijn overigens maatregelen die bij het huidige niveau van besmettingen niet aan de orde zijn. Er moet meer aan de hand zijn dan alleen maar een stijging van het aantal besmettingen. Ook relevant hierbij zijn:

• De ontwikkeling van clusters (3 of meer besmettingen met dezelfde bron)
• Het aantal ziekenhuisopnames met coronazieken
• En uiteindelijk de bezetting van de IC bedden

Ze meldt dat we nu nog in fase laag zitten en dat de aanvullende maatregelen nooit in deze fase worden ingevoerd. Als de maatregelen die de horeca treffen aan de orde zullen zijn, zal zowel het aantal besmettingen als ook het aantal horecaclusters moeten toenemen. Ze is het met ons eens dat er een causaal verband moet zijn en ook effect gesorteerd moet kunnen worden. Ze geeft aan dat ze de laatste cijfers nog moet ontvangen, maar fase midden wel op de loer ligt. Het aantal clusters is in totaal nu 45. De laatste cijfers krijgen we hier nog van. Tot vorige week waren er 9 horeca clusters en 10 clusters in de familiesfeer. Ze verwacht niet dat ze de komende twee weken vervroeging van sluitingstijden in moet gaan zetten of er moet een enorme stijging van het aantal besmettingen in de horeca ontstaan. Ze zal dit telkens opnieuw beoordelen.

We hebben haar erop geattendeerd dat de ‘drukte’ afneemt. In zowel hotelboekingen als bezoekersaantallen in de horeca en winkels is dit zichtbaar. We zien ook dat het aantal besmettingen in Amsterdam afneemt. We hebben haar gevraagd hoe we dat moeten zien. Wanneer is welke maatregelen exact aan de orde.

Ze ontwikkelt nu een dashboard op basis waarvan ze de fases kan bepalen en dus kan sturen met maatregelen. ‘Drukte’ metingen zijn onderdeel van dit dashboard. Onze STR hotelcijfers en de metingen in de winkelstraten zijn daar ook onderdeel van.

Een directe zorg is wat haar betreft de feesten in de privésfeer, veelal ook in bruiloftszalen. Ze ziet daar nu de clusters ontstaan en toenemen. De meldplicht zal inhouden dat de organisator, de particulier zelf, de melding moet doen en hoe afstemming over maatregelen mogelijk is. Hoe dit precies moet gaan werken weet ze nog niet. Het zal alleen om feesten en partijen van persoonlijke aard gaan. Ze realiseert zich dat ze een enorme uitdaging heeft om ook de allochtone bevolking alert te maken dat de besmettingen ontstaan bij hen thuis tijdens familie bijeenkomsten en op feestlocaties. Ze verricht hier de nodige inspanningen voor.

Mondkapjes heeft ze min of meer ingevoerd op verzoek van Amsterdam City. Ze had liever gezien dat de mondkapjesplicht landelijk was ingevoerd. Uiteraard realiseert ze zich dat er was gehoopt dat mondkapjes een alternatief zouden zijn voor maatregelen, zoals 1,5 meter afstand, eenrichtingsverkeer en afzetting van straten. Ze merkt op dat ze vanaf het begin daar duidelijk in is geweest. Het is een experiment dat duurt tot 1 september. De evaluatie is mogelijk op 6 september afgerond en wordt uitgevoerd onder leiding van het RIVM met wetenschappers van universiteiten. De eerste resultaten laten zien dat mensen zich niet slechter gaan gedragen met mondkapjes. De ervaringen in het buitenland laten ook zien dat er nauwelijks weerstand is van het publiek. Ze laat deze week weten of ze stopt per 1 september of het mogelijk doorzet tot de evaluatie en het vervolgadvies.

Daarnaast is er uitgebreid gesproken over de handhaving. Afgelopen weekend regent het klachten over de waarschuwingen die niet gericht waren op excessen, maar incidenten. Er is veel onbegrip, paniek en wanhoop. Deze signalen zijn ook bij het stadsdeelbestuur binnen gekomen. Ondernemers proberen te overleven en er is weinig begrip voor de handhaving op kleine incidenten. Het voelt dat er onevenredig focus ligt op de horeca. De burgemeester geeft aan dat de lijn die we eerder hebben afgesproken (zie hier) nog steeds aan de orde is. De persconferentie heeft ondernemers doen geloven dat elke waarschuwing dezelfde waarde heeft en na twee lichte overtredingen je zaak 4 weken gesloten kan worden. De sluiting zal niet altijd 4 weken zijn, maar max 4 weken en kan eerder opgeheven worden als de ondernemer voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij herhaling kan voorkomen. Samen met de GGD en Veiligheidsregio wordt gewerkt aan een plan van aanpak m.b.t. heropening, dat wordt ook met ons gedeeld en geeft ondernemers handvaten waar de focus bij naleving van de maatregelen op moet liggen. Ook hebben we opheldering gevraagd omtrent het begrip notoire overtreders. Ze zegt toe deze week met ons verder af te stemmen wat we kunnen communiceren over de invulling van excessen en notoire overtreders. De handhaving zal verplaatsen van buiten naar binnen. Het komt er op neer dat meerdere overtredingen tegelijk en grote groepen mensen die zich niet aan de regels houden worden gezien als exces waar ze hard tegen zal optreden.

Verder is er aandacht gevraagd voor het feit dat naleving van de regels bij onze gasten steeds meer gedoe oplevert, omdat publiek de regels niet accepteert. Dit staat niet op zich zelf. Het publiek, jong of oud, toerist of Nederlander accepteert de maatregelen niet. In het dagelijks leven, bezoek aan andere bedrijven, tijdens het werk en op straat zien ze nog nauwelijks coronamaatregelen van toepassing zijn. Ze erkent dit probleem, maar ziet ook geen oplossing. Ze zegt haar best te doen om de focus niet alleen op de horeca te leggen. Ze pakt ook andere clusters aan. Voorbeelden zijn daarbij: Bijenkorf, acties op het water, markten, handhaving in drukke parken, bij attracties en gesprekken met speciale doelgroepen in de familiesfeer. Publiek zelf beboeten blijkt een hele lastige te zijn. Als na een waarschuwing opvolging wordt gegeven kan zij niets. Bewijslast is ook lastig rond te krijgen.

Ze maakt zich nu vooral zorgen om locaties in de Pijp en de feesten van persoonlijke aard in zalen. Ook ervaart de GGD dat de vele contacten en vrijheid van beweging van Amsterdammers zorgwekkend is. Contactonderzoeken maken inzichtelijk dat een besmet persoon regelmatig meer dan 100 'relevante' contactmomenten heeft gehad en dus een bron van veel besmettingen is. Ze geeft aan dat ze de focus op contactregistratie bij horecabedrijven belangrijk vindt en dat ook meeweegt bij een mogelijke sluiting of dat al dan niet goed is gedaan.

Overige zaken die zijn besproken:

• • Horeca clusters worden niet meer in de media gebracht of het moet om een extreme besmettingsbron gaan met grote aantallen bezoekers. Dan kan het een overweging zijn om via de media op te roepen dat veel gasten zich gaan testen. Ze vindt het belangrijk dat de registratie van gasten in de horeca goed wordt uitgevoerd.
  • Ze is geïnteresseerd in onze zienswijze m.b.t. vervroeging sluitingstijd, als deze ingevoerd gaat worden wordt deze altijd eerst en tijdig met ons afgestemd. KHN ziet niet het nut van deze maatregel in, omdat mogelijk juist groepsvorming waarbij er geen 1,5 meter afstand is gaat ontstaan.
  • Ook kunnen we onze gedachten laten gaan over problematiek die wordt ervaren bij zaalbedrijven en het hoge aantal besmettingen.
  • Als de drukte minder wordt en het dashboard het toelaat wil ze de eerder genomen maatregelen kunnen afschalen.
  • Tijdige communicatie en afstemming met ons als branche zegt ze toe.
  • Mondkapjes volgt deze week nog terugkoppeling op over evaluatie en (tijdelijke) voortzetting.
  • De komende tijd wordt gewerkt aan de zogenaamde escalatie ladder . De brief zal openbaar zijn en ook tijdig met ons worden gedeeld.
  • Crowdmanagement maatregelen worden continue gemonitord en met ons afgestemd. Dit weekend leek het minder effectief te zijn. Te lang lege straten en stegen op de Wallen. Voorafgaande weken leek het beter te gaan, terwijl het toen ook drukker was. Hier is aandacht voor en zal afstemming over plaatsvinden.
  • Ze hecht waarde aan goede afstemming met ons over toezicht en handhaving. Het is inderdaad aangescherpt, maar gelet op haar bevindingen was dat ook nodig. Op veel terrassen en in de zaken zag ze overtredingen van de maatregelen.
  • Ze heeft oog voor onze signalen m.b.t. risico op ondermijning. Hier vindt nadere afstemming over plaats.

Het gesprek was een dialoog en ze toont begrip voor onze argumenten. Uiteraard blijft het een uitdaging om verdergaande maatregelen te voorkomen en onze ondernemers op een eerlijke en verantwoorde manier te laten ondernemen. Het belangrijkste is nu dat we rust creëren rondom de handhaving en ondernemers duidelijke handvaten geven hoe ze waarschuwingen en een uiteindelijke sluiting kunnen voorkomen. ‘Naming en shaming’ bij clusters is gelukkig grotendeels van de baan. Verder zijn haar dashboard en de uiteindelijke escalatieladder belangrijke instrumenten waarbij we vinger aan de pols moeten houden. Aan het verzoek om het een en ander te objectiveren, zij noemt dat operationaliseren, wordt gehoor aan gegeven en worden we tijdig in gekend.

Uiteraard doen we een dringende oproep aan alle ondernemers om zoveel mogelijk zichtbare maatregelen te nemen om de regels na te leven en gasten ook aan te spreken op onacceptabel gedrag. Deze week komen we met een direct mail met een nadere uitleg over wat de belangrijkste aspecten zijn om een sluiting te voorkomen.

Bijlage: Brief ontwikkelingen Covid-19