Toerisme

De situatie

In 2022 zagen we al de eerste tekenen van herstel van het inkomende toerisme, ondanks nieuwe onzekerheden (zoals de Russische inval in Oekraïne, de daarmee samenhangende energiecrisis en zeer hoge inflatie), maar het herstel heeft zich in 2023 sterk doorgezet.

In 2023 besteedden toeristen in Nederland bijna 105 miljard euro. Nederlandse toeristen en buitenlandse toeristen in Nederland besteedden samen in 2023 bijna 13 miljard euro meer dan in 2022. De toeristische sector heeft in 2023 ruim 9 procent meer waarde toegevoegd aan de Nederlandse economie dan een jaar eerder (voor prijsveranderingen gecorrigeerd). De toegevoegde waarde bedroeg 36,7 miljard euro. Hiermee is weer bijna het niveau van 2019 bereikt, voor de coronapandemie. Het aandeel van toerisme in de Nederlandse economie nam toe tot 3,8 procent in 2023. In 2022 was dit nog 3,5 procent.

Naast duurzaamheid en personeel is een belangrijk vraagstuk voor de komende jaren hoe we kunnen komen tot een meer integrale benadering van toerisme. Hierbij gaat het niet alleen om het (zeer aanzienlijke!) economische belang van de sector maar ook over leefbaarheid, vestigingsklimaat en aantrekkelijk wonen. In toeristische gebieden is het voorzieningenniveau hoger en daar profiteert ook de lokale bevolking van. Dit voorzieningenniveau maakt het ook aantrekkelijker voor niet-toerisme gerelateerde bedrijven om zich te vestigen. Recreatie en uitgaan vervullen bovendien een sociale rol: mensen ontmoeten elkaar en kunnen ontspannen. Het is daarom belangrijk dat de toeristisch/recreatieve sector de ruimte krijgt, ruimte die schaars is in Nederland en per definitie gedeeld moet worden met andere partijen.

Ondanks het economische belang van de sector is er op dit moment vrijwel geen enkele landelijke regie op het onderwerp ‘toerisme’ en wordt de toeristisch/recreatieve ontwikkeling vrijwel volledig overgelaten aan regionale en lokale overheden.

Standpunt KHN

In september 2024 is, onder leiding van Rob van Gijzel, de Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme opgericht. Die Landelijke Raad is een samenwerking van EZK, KHN, Hiswa-Recron, Gastvrij Nederland, provincies, Destination Marketing Organisaties en wetenschap. De opdracht voor de Landelijke Raad is dat er een nieuwe strategische visie met betrekking tot de gastvrijheidssector komt waarbij het onder andere de bedoeling is tot meer centrale regie en afstemming te komen, maar vooral om tot een concreet actieplan te komen waar de sector baat bij heeft.

1. Er moet een landelijke agenda komen met betrekking tot toerisme waarbij een duurzame en verantwoorde groei van toerisme mogelijk is.

2. De economische en maatschappelijke meerwaarde van toerisme voor Nederland moet veel meer worden uitgedragen.

3. Spreiding van toerisme moet bevorderd worden. Niet alleen over het land maar ook over het jaar.

4. Samenwerking met andere brancheorganisaties (met leden die actief zijn in de gastvrijheidsindustrie) binnen het platform Gastvrij Nederland is belangrijk.

5. De ruimte voor toeristisch ondernemen met behoud van draagvlak van de omgeving (bijvoorbeeld via de Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme en het Kustpact) moet vergroot worden.

6. Stimuleer en faciliteer integrale toerismevisies in de regio, gericht op een toekomstbestendige en duurzame ontwikkeling van de gastvrijheidssector, inclusief passend budget voor projectfinanciering.