Toerisme: hoe staan we ervoor?

Gevolgen van corona

Het mag geen verrassing heten dat corona de toeristische sector flink geraakt heeft. Ook de horeca heeft dit moeten ervaren. Alhoewel we een vrij goede zomer hebben gehad, maakt dit over de brede linie de coronaverliezen nog niet goed. De cijfers die het NBTC presenteerden, liegen er dan ook niet om:

Toeristische bestedingen 2020 ten opzichte van 2019:

• Inkomend verblijfsbezoek: -64%, bestedingen van 34,7 naar 14,5 miljard
• Binnenlands verblijfsbezoek: -22%, bestedingen van 46,6 naar 32,1 miljard

Prognose 2021:

• Inkomend verblijfsbezoek t.o.v. 2019: -73% en t.o.v. 2020: -26%
• Binnenlands verblijfsbezoek t.o.v 2019: 0% en t.o.v. 2020 +29%

Alhoewel de verliezen van de afgelopen anderhalf jaar nog lang niet overal zijn goedgemaakt, zien we wel dat de bestedingen bij het binnenlands verblijfbezoek zich na de lockdowns hebben hersteld, o.a. doordat meer Nederlanders vakantie in eigen land doorbrachten. Dat was vooral merkbaar bij bungalowparken en horeca in het landelijk gebied. Bij het inkomend verblijfsbezoek is dat herstel nog niet echt zichtbaar. Vooral het zakelijk en het intercontinentaal toerisme hebben nog enkele jaren nodig om weer op peil te komen. Met name de grotere hotels en stedelijke bestemmingen hebben nog geruime tijd lagere omzetten. Ook voor deze groep ondernemers pleit KHN voor langere voorzetting van steun, een schuldsaneringsfonds, een investeringsfonds en lagere werkgeverslasten. (zie de steunbegroting van KHN).

Vooruitblik: bewustere keuzes en dichter bij huis

Trendwatcher Signe Jungersted (Kopenhagen) gaf tijdens de Toerismetop een interessante inkijk in de toekomst. Zij schetste een toekomst die getypeerd wordt door verandering en zelfs chaos; naast en na de coronacrisis is er de klimaatcrisis die een grote impact zal hebben op ons leven, wereldwijd. Duurzaamheid wordt ook in de toeristische sector belangrijk; toeristen stemmen steeds meer hun keuzes hierop af.

Door corona hebben mensen (de natuur in) Nederland herontdekt: meer ruimte en weg van de massa’s. Die behoefte zal blijven. Het vervangt niet het (verre) reizen, ook die behoefte is er nog steeds. Maar de klimaatcrisis maakt dat mensen wel bewuster keuzes gaan maken en wat vaker (ook) dichter bij huis vakantie houden:

• Op zoek naar buitenervaringen, meer uitstapjes naar het platteland, into the nature, simpel maar wel met een tikje luxe (‘glamping’)
• ‘Slow travel’, terug naar de essentie van leven
• Zekerheid en veiligheid worden belangrijker: kosteloos annuleren en hygiëne, veilige omgeving. Ook de kans op natuurrampen (orkanen, overstromingen) bepalen vakantiekeuzes.
• Duurzaamheid wordt een indicator bij vrijetijdskeuzes, duurzaam reizen, willen weten wat hun hotel doet aan duurzaamheid en daar ook keuzes op baseren.
• Internationaal vliegverkeer blijft op een (iets) lager niveau, vaker (combinaties met) de trein: hybride zakenevenementen met regionale hubs en online deelname door wie op grotere afstand zit. (congres- en vergaderaccommodaties)
• Meer multigeneration reizen in familieverband, met voor ieder wat wils, van customer centric naar community centric
• Behoefte aan ‘vertrouwd’: terugkomen maar met nieuwe story lines en ervaringen (bijv. food narratives)

Ook al komen veel horecabedrijven nog maar net uit de ‘overlevingsstand’, het is belangrijk om nu al vooruit te denken, te anticiperen op het nieuwe bezoekersgedrag en de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid die ook op onze sector afkomen. De gast zal hier om vragen!

Beleidsmatige uitdagingen

Op de Toerismetop is ook gekeken naar uitdagingen voor de sector als geheel.

• Maatschappelijke functie toeristische sector: Voor de coronacrisis zagen we al dat de toeristische druk in steden en op populaire bestemmingen tot onvrede leidde bij de bevolking. Uit onderzoek blijkt dat het voorzieningenniveau in toeristische gebieden op een hoge niveau ligt. Bijvoorbeeld door beter openbaar niveau, meer culturele voorzieningen en een diverser winkelbestand). Daarmee draagt toerisme bij aan het welzijn van mensen. De toeristisch-recreatieve sector is niet alleen economisch van belang maar voorziet ook in een maatschappelijke functie: mensen moeten kunnen ontspannen om te kunnen functioneren, en daar voorziet onze sector in.
• Toegevoegde waarde toerisme beter in beeld brengen: Toch zien veel beleidsmakers – ingegeven door onvrede bij bewoners – vaak vooral de nadelen van toerisme: overdrukke steden en overlast. KHN probeert daarom samen met Gastvrij Nederland ook de maatschappelijke en economische voordelen in beeld te brengen. De gedachte dat toerisme overlast is, moet bij beleidsmakers plaats maken voor een benadering vanuit toegevoegde waarde voor ook de lokale bevolking. En daarbij moeten duurzaamheidsopgaves worden meegenomen.
• Integrale benadering: Als we toerisme en recreatie op een goede, verantwoorde manier willen invullen, vraagt dit om een integrale benadering waarbij de sector en de overheid elk hun eigen rol hebben. Zo moet bij het aanpakken van de woningopgave ook de mogelijkheden om te recreëren in de planvorming worden meegenomen: Er moeten bruggen worden geslagen tussen dossiers, zowel landelijk als dicht bij huis in de eigen omgeving. Ruimte voor toeristisch ondernemen moet hand in hand gaan met leefbaarheid. Dit realiseren wordt onze gezamenlijke uitdaging voor de komende jaren!