Sociale veiligheid

Ongewenst gedrag komt in de horeca relatief vaak voor. Een kwalijke zaak, want dit heeft grote gevolgen voor zowel het slachtoffer als voor je bedrijf. Een hoger ziekteverzuim door werkstress is slechts één voorbeeld hiervan. Als werkgever wil je dus alles doen om ongewenst gedrag te voorkomen. Ontdek hoe je een veilige werkcultuur creëert.

Wat is ongewenst gedrag?

Ongewenst gedrag is gedrag dat als bedreigend, vernederend of intimiderend wordt ervaren. Het is een breed begrip, waaronder pesten, (seksuele) intimidatie, discriminatie en agressie vallen.

Bij ongewenst gedrag wordt ook vaak de term grensoverschrijdend gedrag gebruikt. Dit omdat het echt een overschrijding van iemands persoonlijke grenzen betreft. Hoe en wanneer deze grens wordt overschreden, is voor elk persoon anders. Wat voor de één een leuk grapje is of een troostend gebaar, kan voor de ander als onprettig of ongepast worden ervaren.

Ongewenst gedrag kan zich afspelen in verschillende situaties: zo kan het gaan over de omgang tussen de leidinggevende en een medewerker, tussen collega’s én tussen medewerkers en gasten.

Gevolgen van ongewenst gedrag

Ongewenst gedrag op de werkvloer heeft grote negatieve gevolgen voor zowel het slachtoffer als voor het bedrijf. Mogelijke gevolgen zijn:

• Verminderde productiviteit
  Medewerkers die zich onveilig voelen op de werkvloer, presteren minder goed. Ongewenst gedrag schaadt niet alleen de betrokken medewerker, maar kan ook de motivatie en inzet van anderen in het team negatief beïnvloeden.
• Toename van ziekteverzuim
  Medewerkers die slachtoffer zijn van ongewenst gedrag, hebben een verhoogd risico op gezondheidsklachten door werkstress. Dit kan zich uiten in lichamelijke klachten (zoals nek-, rug- of buikpijn) en psychische problemen, zoals burn-out. Dit leidt tot een hoger ziekteverzuim binnen een bedrijf.
• Verslechtering van de werksfeer
  Pesten of ander grensoverschrijdend gedrag beïnvloedt het slachtoffer én de directe collega’s. Het werkplezier neemt af en de teamdynamiek komt onder druk te staan.

Creëer een veilige werkcultuur

In een omgeving waar psychologische vrijheid heerst, voelen mensen zich vrij om zichzelf te zijn, zich uit te spreken en hun grenzen aan te geven. Hiermee creëer je een veilige werkomgeving. In de horeca heerst vaak een informele werksfeer en juist daarom is het nog belangrijker om met elkaar af te spreken waar de grenzen liggen en wat gezien wordt als gewenst én ongewenst gedrag.

Maak zo concreet mogelijke gedragsafspraken en bespreek ook waar je terecht kunt als je met ongewenst gedrag te maken krijgt. Gebruik hiervoor het modelprotocol ongewenst gedrag. Je kunt niet alles in detail vastleggen, maar de norm afspreken is belangrijk. Evalueer ook na verloop van tijd wat er goed gaat en wat beter kan. Zo zorg je met elkaar ervoor dat het onderwerp op de agenda blijft staan.

Het omstandereffect

Het omstandereffect is een sociaalpsychologisch fenomeen waarbij mensen minder snel hulp bieden aan iemand in nood, als er anderen aanwezig zijn. Hoe meer mensen getuige zijn bij een noodsituatie of situatie waarin ongewenst gedrag voorkomt, hoe kleiner de kans is dat iemand ingrijpt. Ben je als collega of werkgever getuige van zo’n situatie? Dan is het belangrijk dat je niet wegkijkt of meelacht, maar het ziet als een noodsituatie. Bij de omstanderstraining leer je welke interventies je kunt inzetten om op een veilige en effectieve manier te reageren op ongewenst gedrag, bijvoorbeeld ingrijpen of afleiden. De focus ligt altijd bij het beschermen van de persoon die het ongewenste gedrag ervaart.

Hierbij is het belangrijk dat je het slachtoffer achteraf steunt. Vaak zoeken mensen de schuld bij zichzelf als het gaat om ongewenst gedrag. Het helpt dus echt als je steun geeft en aanmoedigt om het voorval te bespreken met de vertrouwenspersoon, hr-afdeling, een leidinggevende of werkgever.

Rol van de leidinggevende

Een leidinggevende heeft een belangrijke rol als het gaat om ongewenst gedrag. Wees je bewust van je positie als leidinggevende en de impact van jouw gedrag op anderen. Door als team veel met elkaar te praten en ongewenst gedrag bespreekbaar te maken, leert iedereen elkaar beter kennen. Op die manier kan een leidinggevende sneller signalen oppikken en creëer je een veilige werkcultuur, waarin het mogelijk is om fouten te maken.

Tips voor leidinggevenden

• Blijf integer en ga vertrouwelijk om met kwesties.
• Grijp in bij ongewenst gedrag. Wacht niet af!
• Spreek de betrokkenen direct aan op een professionele manier. Volg de procedures binnen het bedrijf (bijvoorbeeld melden bij de hr-manager of vertrouwenspersoon).

Training voor leidinggevenden

Schrijf je in voor de managementtraining Sociale Veiligheid. Deze gratis training is voor alle leidinggevenden die hun kennis en vaardigheden willen vergroten om een bijdrage te leveren aan sociale veiligheid.

Lees ook; KHN | Beleid op psychosociale arbeidsbelasting (PSA).